Pyt en frustratietolerantie
Je kent het vast wel: van die kleine, dagelijkse frustraties. Alle stoplichten onderweg op rood. Een openstaande brug. Een geplette boterham terugvinden onder in de gymtas van je kind. Een update van je computer op het moment dat het ècht even niet uitkomt. Om maar wat te noemen. Zeker als dit op één ochtend achter elkaar gebeurt, kun je er je al met al behoorlijk over opwinden en ongemerkt vréét het energie. Nu hebben de Denen daar wat op gevonden: het begrip ‘pyt’. (spreek uit: puut). Vrij vertaald zoiets als ”Shit happens-het hoort bij het leven, kan iedereen overkomen.” Irritatie en acceptatie in één woord. Tamelijk briljant, als je het mij vraagt.
In mijn automatische reacties bleef ik vaak hangen bij een hartgrondig: ‘shit!’. De toevoeging: “kan iedereen overkomen” relativeert de boel al een stuk meer: ik hoef er verder niet mee te zitten. Maar in- the-heat-of-the-moment bekt het gewoon niet zo lekker. Daarom, dames en heren, stel ik voor: vanaf nu geen ‘shit’ meer, maar ‘pyt’. Het is trouwens niet alleen toepasbaar op gebeurtenissen van buitenaf. Maar je kunt het ook gebruiken als je, naar jouw idee, zelf iets stoms gezegd of gedaan hebt: pyt. Jammer, maar kan iedereen overkomen. Niet om je verantwoordelijkheid te ontlopen, wel om wat milder te zijn naar jezelf.
Het raakt ook aan wat in de psychologie frustratietolerantie wordt genoemd: het kunnen hanteren van tegenslagen. Nu gaat het in dit geval om relatief kleine tegenslagen, maar toch. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die hier goed mee om kunnen gaan, gelukkiger zijn en langer leven. Dat zal niemand verbazen. Maar hoe maak je die houding eigen? Het helpt in ieder geval niet om tegen jezelf te zeggen dat je je voortaan niet meer mag opwinden – vaak werkt dat juist averechts. De momenten dat ik mij voornam om ‘helemaal zen’ te zijn, kon ik er donder op zeggen dat zich juist dan iets aandiende waardoor mijn gekoesterde zen-gevoel tot het uiterste getart werd. “Ik ben lekker relaxed, maar nu start mijn auto niet en ik heb straks wel een belangrijke afspraak waar ik op tijd wil zijn. Rustig blijven!” Dat werkt dus niet. Althans niet voor mij. Wat wel helpt is erkennen dat het gewoon even shit is wat er gebeurt. Het zit tegen, het irriteert je en dat mag. Kan iedereen overkomen. Pyt!